Φωτογραφικό ρεπορτάζ του Θαλή Πιτούλη

Τα πάντα αλλάζουν

Έπειτα από οκτώ ώρες πτήσης με την Air France, κατεβαίνεις από το αεροπλάνο και το πρώτο πράγμα που αισθάνεσαι είναι η γλυκιά υγρασία της Αβάνας. Το αεροδρόμιο είναι παλιό, όπως τα περισσότερα πράγματα στην Κούβα. Πενήντα πέντε χρόνια επανάστασης και απομόνωσης… Όταν ο Φιντέλ, στους πύρινους λόγους του, έλεγε «para siempre» και «venceremos», ίσως να το εννοούσε. Τα συνθήματα αυτά παραμένουν ξεθωριασμένα σε κάποιους τοίχους, ίσως σκόπιμα παραμελημένα, για να θυμίζουν τις παλιές ένδοξες στιγμές.

Για να αγαπήσεις την Αβάνα πρέπει να αγαπάς τη μουσική της. Τα παλιά αμερικανικά αυτοκίνητα.

Να έχεις δει την ομώνυμη ταινία με τον Robert Redford. Να αγαπάς τα πούρα όχι για την εικόνα τους, αλλά για την ιστορία και την αίσθησή τους. Να σου αρέσουν το ρούμι, το Daiquiri, το mojito. Να σου αρέσουν τα μέρη που χάνονται πια. Να έχεις διαβάσει Hemingway. Στην Αβάνα, το ιστορικό μπαρ Floridita αποτελεί σημείο αναφοράς για το σωστό Daiquiri και το μπρούτζινο άγαλμα του συγγραφέα, που ακουμπά στον κόκκινο πάγκο του μπαρ, μοιάζει σαν να διψά για ακόμη ένα.

Λίγες γωνιές πιο μέσα, στη Havana Viecha, στο άλλο διάσημο μπαρ La Bodeguita del Medio, σερβίρονται τα πιο διάσημα mojitos στον κόσμο. Κάποιοι γράφουν τα ονόματά τους στους τοίχους, καταλαμβάνοντας λίγα εκατοστά στην ιστορία του χώρου. Πάντα στη Havana vieja, το βράδυ για δείπνο στην Guarida, ένα ρημαγμένο κτίριο με λιγοστό φωτισμό και απίστευτη ενέργεια στον χώρο. Το φαγητό είναι εξαιρετικό και τα παλιά μοναδικά έπιπλα συμπληρώνουν την αίσθηση.

Αναχωρώντας το βράδυ προς την παραλιακή Avenida Malecon, με τον υποτονικό κίτρινο φωτισμό, και πηγαίνοντας προς Miramar, η Κούβα απλώνεται σε όλο το ξεπεσμένο μεγαλείο της. Μια εικόνα μοναδική. Η χώρα τον τελευταίο χρόνο προσπαθεί να αλλάξει και με το «άνοιγμα» που έγινε προς την Αμερική. Αυτό γίνεται βιαστικά. Κουβανοί που έμεναν στο Μαϊάμι έρχονται φέρνοντας τον αέρα του νεοπλουτισμού, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Όσοι στερήθηκαν για χρόνια, λόγω εμπάργκο, τα μοναδικά πούρα τώρα έρχονται και αγοράζουν τα πάντα χωρίς γνώση. Πλέον, στην Αβάνα είναι δύσκολο να βρεις καλά πούρα… Η ζήτησή τους είναι τεράστια, αλλά, παραμένοντας προϊόν χειροποίητο και με υψηλά ποιοτικά στάνταρ, η παραγωγή τους δεν είναι επαρκής… Το contrabando και η πώληση πούρων που δεν έχουν τα υψηλά ποιοτικά στάνταρ είναι παντού.

Στο ξενοδοχείο-μνημείο «Nacional», μπαίνοντας δεξιά και κάτω στις σκάλες, υπάρχει μόνιμα ένας torcedor που φτιάχνει πούρα επιτόπου και τα πουλάει. Στο προαύλιό του, ηλικιωμένοι σερβιτόροι, ντυμένοι κλασικά, σερβίρουν με το ίδιο στιλ από το 1930, όταν χτίστηκε το ξενοδοχείο. Εν τέλει, έχουν αλλάξει τόσο λίγα πράγματα από τότε, και τώρα αλλάζουν τόσο πολλά…