του Χρήστου Ζαμπούνη

Επί μακρόν φορούσα έτοιμα. Ωσπου γνώρισα τον Νίκο Κούρλα. Ποιος είναι ο κύριος; Είναι ο ράφτης μου. Εκτοτε η σχέσις μας είναι συμβιωτική. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το sur mesure και η ταπεινότης μου απέκτησαν την ίδια συνάφεια που έχουν ο ΠΑΟΚ με την Τούμπα. Ολα ξεκίνησαν στα τέλη του 18ου αιώνα, που αλλού, στην Αγγλία. Ένας τολμηρός, ψηλομύτης νέος ονόματι Τζορτζ Μπρούμελ, γίνεται ο προάγγελος της νέας εποχής, πρεσβεύοντας δυο βασικούς κανόνες που διατηρούνται έως σήμερα: πρώτον, καλύτερος φίλος του κομψού άντρα είναι ο ράφτης του. Και δεύτερον, απαιτούνται ώρες προετοιμασίας για να εμφανισθεί κανείς απολύτως ατημέλητος.

Το κίνημα των δανδήδων του οποίου ηγήθηκε ο Ωραίος Μπρούμελ, όπως πέρασε στην ιστορία, ήταν μια προσπάθεια αντιστάσεως στην ομοιομορφία και την ισοπέδωση που ευαγγελιζόταν η Βιομηχανική Επανάσταση. Έκτοτε η μοναδικότητα του ατόμου συνδέεται και με την επίσκεψη στο ράφτη. Πέραν όμως της ιδεολογικής προσεγγίσεως υπάρχει και μια αδήριτη πρακτική διάσταση: ελάχιστοι σωματότυποι ανταποκρίνονται στο στατιστικό όραμα του πατρόν γύρω από το οποίο κινείται η βιομηχανία του έτοιμου ενδύματος. Είναι σπάνιο το αντρικό σώμα με τις τέλειες αναλογίες: ή το ένα χέρι θα είναι μακρύτερο από το άλλο, ή ο ένας ώμος πιο φαρδύς από τον άλλο, ή το σακάκι θα είναι άλλο μέγεθος από το παντελόνι.

Οι συμμετρικές διαστάσεις είναι άπιαστο όνειρο. Ως εκ τούτου το ραμμένο, ή ραφτό όπως το λένε οι επαγγελματίες, για τον απαιτητικό σύγχρονο άντρα φαντάζει μονόδρομος. Είναι αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν seconde peau –δεύτερο δέρμα–, διότι ακριβώς παίρνει τη φόρμα του σώματος. Κάτι που δεν συμβαίνει στα βιομηχανοποιημένα ενδύματα.

Η επιλογή του ράφτη γίνεται συνήθως με σύσταση. Είναι ένα μυστικό που μεταφέρεται συνωμοτικά από στόμα σε στόμα, δίνοντας τη σπάνια αίσθηση ότι ανήκει κανείς σε μια αποκλειστική λέσχη μόνο για μέλη. Από τη στιγμή που δοθεί το πράσινο φως, αρχίζει μια ιεροτελεστία που συνήθως διαρκεί μια ζωή. Είναι σχεδόν απίθανο να ξεκινήσεις να ράβεσαι και να επιστρέψεις πάλι στο έτοιμο, όπως είναι εξαιρετικά δύσκολο ν’ αλλάξεις ράφτη. Το ράφτη σου τον «παντρεύεσαι»!

Το πρώτο στάδιο στην παραγγελία ενός χειροποίητου κοστουμιού είναι το μέτρο (στήθος, μέση, περιφέρεια), το απαραίτητο στοιχείο για να δημιουργηθεί το πατρόν, ένα σχέδιο χαρτοκοπτικής που θα βοηθήσει στο κόψιμο του υφάσματος. Εάν δεν υπάρχουν θεαματικές αλλαγές στο βάρος, το πατρόν χρησιμεύει και για τις επόμενες παραγγελίες – αν και μια πρόβα είναι πάντοτε απαραίτητη. Μόλις ο ράφτης πάρει τα μέτρα, αρχίζουν τα ερωτήματα: πόσα κουμπιά στο σακάκι; Τι χρώματος θα είναι η φόδρα; Το παντελόνι θα έχει πιέτες; Με ρεβέρ ή χωρίς; Φερμουάρ ή κουμπιά; Θα υπάρχει μικρή τσέπη στο σακάκι (η λεγόμενη τσέπη ticket); Από ποια μεριά θ’ αναπαύεται το «τέρας»;

Ο κόσμος του χειροποίητου κινείται σε εντελώς άλλους χρόνους από τα λίγα λεπτά που απαιτούνται για ν’ αγοράσει κανείς έτοιμο κοστούμι. Υπάρχουν ράφτες που το παραδίδουν σε δεκαπέντε ημέρες, όπως υπάρχουν–κυρίως στο εξωτερικό– συνάδελφοί τους που θέτουν χρόνους αναμονής από τρεις έως έξι μήνες . Τελευταία και υψίστης σημασίας λεπτομέρεια: ο παλαιομοδίτης δεν φορά ποτέ ένα κοστούμι «του κουτιού». Ακολουθεί το παράδειγμα των άγγλων λόρδων, που βάζουν πέτρες στις τσέπες των φρεσκοπαραδομένων από τη Savile Row κουστουμιών τους για να μη μοιάζουν με τους nouveaux. Το ράψιμο, ως γνωστόν, ουδεμία σχέση έχει με ο,τιδήποτε nouveau.