του Μισέλ Νικολαρέα

H θάλασσα σε κάνει να καταλαβαίνεις πόσο «ασήμαντος» είσαι. Είμαστε ένα μικρό «τίποτα» πάνω στον πλανήτη. Τα αυτά λόγια ειπώθηκαν από τον Jacques Mayol, έναν άνθρωπο που θεωρούσε τον εαυτό του «ένα μικρό τίποτα» και πέτυχε κάτι που εθεωρείτο ανθρωπίνως ακατόρθωτο. Ήταν 23 Νοεμβρίου του 1976 όταν, σε ηλικία 49 ετών, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που σε ελεύθερη κατάδυση έφτασε σε βάθος 100 μ. Αργότερα, στα 56 του, έσπασε το ρεκόρ του, φτάνοντας στα 105 μ. Για τους Έλληνες έγινε μια ιδιαίτερα αγαπητή προσωπικότητα, όταν το 1988 κυκλοφόρησε η ταινία «Απέραντο Γαλάζιο» (Big Blue), σε σκηνοθεσία Luc Besson, εμπνευσμένη από τη ζωή του JM και τη φιλία του με τον Ιταλό δύτη Enzo Maiorca. Μεγάλο μέρος της γυρίστηκε στην Αμοργό, γνωρίζοντας διεθνή επιτυχία.

Αντίθετα με την πλοκή του έργου, ο JM, όταν γνώρισε τον Enzo Maiorca, ήταν ήδη πεπειραμένος δύτης. Όταν συναντήθηκαν, ο Maiorca κατείχε το ρεκόρ κατάδυσης στα 50 μ., ενώ ο Mayol έφτασε τα 60 μ. αμέσως μετά. Μεταξύ τους αναπτύχθηκε φιλία, αλλά και ένας έντονος, σχεδόν εφηβικός, ανταγωνισμός. Ισχυρές προσωπικότητες και οι δύο, είχαν αρκετές συγκρούσεις, τις οποίες όμως ξεπερνούσαν λόγω του αμοιβαίου σεβασμού. Ως αποτέλεσμα, μετέτρεψαν τον ανταγωνισμό σε κινητήρια δύναμη για να ξεπεράσουν τα όριά τους. Στην ταινία «Απέραντο Γαλάζιο», της οποίας επιμελήθηκε μέρος του σεναρίου, παρουσιάζει τον εαυτό του αθεράπευτα ονειροπόλο, αφιερωμένο στη θάλασσα, ανίκανο να ικανοποιηθεί από την αγάπη μιας γυναίκας. Οι συναθλητές του τον αποκαλούσαν «Playboy των ωκεανών», και είχαν μια λιγότερο ρομαντική εικόνα γι’ αυτόν. Ο ίδιος, κυνικότερος ακόμα και από τον μεγαλύτερο επικριτή του, είχε πει ότι ο κόσμος θα ήταν καλύτερος χωρίς αυτόν και ακόμα καλύτερος χωρίς το ανθρώπινο είδος. Ο «άνθρωπος δελφίνι», όπως αποκαλείται στο ομώνυμο ντοκιμαντέρ του 2017, σε σκηνοθεσία του Λευτέρη Χαρίτου, είχε αγάπη και θαυμασμό για τα δελφίνια, στα όρια της εμμονής.

Ο JM ήρθε πρώτη φορά σε επαφή με τα θηλαστικά αυτά το 1955, όταν εργαζόταν σε ένα υδάτινο πάρκο στο Μαϊάμι. Εκεί, παρατηρώντας ένα θηλυκό δελφίνι με το όνομα Κλόουν, έμαθε να κρατά την αναπνοή του κάτω από το νερό για περισσότερο χρόνο και, αντιγράφοντας τις κινήσεις του δελφινιού, να προσπαθεί να «ενσωματωθεί» στο υδάτινο στοιχείο. Στο βιβλίο του «Homo Delphinus», που εκδόθηκε το 2000, αναλύει τη θεωρία του για τη σχέση που έχει ο άνθρωπος με τη θάλασσα και πώς μπορεί να ενεργοποιήσει τους αδρανείς πνευματικούς και ψυχολογικούς του μηχανισμούς, αγγίζοντας τις «υδάτινες καταβολές του», ώστε να εξελιχθεί σε Homo Delphinus. Ο JM δεν έκανε πρωταθλητισμό για τη δόξα ή το χρήμα, ούτε τον ενδιέφερε να κατέχει τίτλους. Ο ίδιος είχε πει: «Δεν είμαι πρωταθλητής. Είμαι απλώς ένας πρωτοπόρος που τόλμησε να κάνει μια βουτιά στο άγνωστο, αναζητώντας να βρω τη δική μου αλήθεια. Εγώ απλώς άνοιξα λίγο την πόρτα. Αρκετά όμως για να τη σπρώξουν διάπλατα άλλοι μετά από εμένα και να πάνε ακόμα μακρύτερα».

Στις 22 Δεκεμβρίου 2001, σε ηλικία 74 ετών και μετά από πολύχρονη κατάθλιψη, αυτοκτόνησε στη βίλα του, στη νήσο Elba. Η τέφρα του σκορπίστηκε στις ακτές της Τοσκάνης.