της Μαριανίνας Πάτσα

Tο 1986, τέθηκε σε ισχύ ένα μορατόριουμ για να σταματήσει η φαλαινοθηρία εμπορικής δραστηριότητας –εντελώς ξεχωριστή από τη φαλαινοθηρία για την επιβίωση ή τις πολιτιστικές παραδόσεις– και να σταματήσει η ραγδαία συρρίκνωση των πληθυσμών φαλαινών. Πολλοί πιστεύουν ότι οι φάλαινες προστατεύονται σήμερα από την παγκόσμια απαγόρευση της φαλαινοθηρίας του ’80. Όμως αυτό δεν ισχύει. Ο αγώνας για τον τερματισμό της εμπορικής φαλαινοθηρίας δεν έχει τελειώσει. Η Ιαπωνία, η Ισλανδία και η Νορβηγία συνεχίζουν να κυνηγούν φάλαινες, ενώ οι Αρχές παραβλέπουν τη σφαγή.

Ο ακτιβισμός κατά της φαλαινοθηρίας έχει σύντομο ιστορικό σε σχέση με άλλες μορφές ακτιβισμού και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Τα πρώτα μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων άρχισαν να διαμαρτύρονται για το κυνήγι φαλαινών σε όλο τον κόσμο τον 20ό αιώνα. Οι ενέργειες αυτές αποτέλεσαν μια άμεση αντίδραση στην παγκόσμια συρρίκνωση των πληθυσμών της φάλαινας, λόγω της υπέρμετρης εκμετάλλευσής της από τη βιομηχανία, αλλά και της αποτυχίας των διεθνών κανονισμών για την προστασία τους.

Η Ανταρκτική λειτουργεί ως γιγάντιος ρυθμιστής του παγκόσμιου κλίματος. Οι ωκεανοί γύρω της συγκαταλέγονται στα πιο βιολογικά παραγωγικά μέρη στον κόσμο. Εκεί διαβιούν πάνω από 8.000 διαφορετικά είδη, τα περισσότερα από τα οποία δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο. Ανάμεσά τους και αρκετά είδη φάλαινας.

Επειδή η φαλαινοθηρία ήταν ανεξέλεγκτη για πάρα πολύ καιρό, πολλά είδη ίσως να μην ανακάμψουν ποτέ. Οι γαλάζιες φάλαινες της Ανταρκτικής πλέον είναι λιγότερες από το 1% της αρχικής τους αφθονίας. Οι γκρίζες φάλαινες του Δυτικού Ειρηνικού ειναι οι πιο απειλουμενες από τα μεγάλα κητώδη θηλαστικά, καθώς βρίσκονται στα όρια της εξαφάνισης: απομένουν λιγότερες από 100. Οι «γίγαντες» της θάλασσας έχουν πολλά εμπόδια να αντιμετωπίσουν, όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη, η ρύπανση, η οξίνιση των ωκεανών. Η υπεραλίευση απειλεί την τροφή τους, ενώ εκατοντάδες φάλαινες πιάνονται κάθε χρόνο σε αλιευτικά εργαλεία.

Εδώ και λίγο καιρό η Ιαπωνία υποστηρίζει ότι μόνο λίγα είδη φαλαινών απειλούνται. Τον Δεκέμβριο ανακοίνωσε ότι θα εγκατέλειπε τη Διεθνή Επιτροπή Φαλαινοθηρίας (IWC), για να επανέλθει στο κυνήγι των τεράστιων θηλαστικών. Πρόσφατα ένας μικρός ιαπωνικός στόλος έπιασε μερικές φάλαινες στο πρώτο εμπορικό κυνήγι της Ιαπωνίας μετά από τριάντα χρόνια απαγόρευσης της φαλαινοθηρίας. Η είδηση προκάλεσε την παγκόσμια καταδίκη, μα κυρίως επιπλέον φόβους για την τύχη του θαλάσσιου κήτους. Παγκόσμιοι οικολογικοί οργανισμοί, από την WWF μέχρι το 4Ocean, αλλά και τα πολύ εστιασμένα στις φάλαινες Save The Whales (savethewhales.org) και Sea Shepherd Conservation Society (eashepherd.org) έχουν κάνει αποστολή τους τη διάσωση των μεγάλων αυτών θηλαστικών. Στις ιστοσελίδες τους υπάρχουν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε κι εμείς.

Όλοι οι οργανισμοί μάς δείχνουν τρόπους για να βοηθήσουμε κι εμείς όπως μπορούμε, π.χ. καθαρίζοντας τις ακτές από πλαστικά ή προσφέροντας λίγα ευρώ που θα βοηθήσουν την αποστολή τους.