Αν ξέρεις να παίζεις σκάκι αλλά δεν σου είναι συνήθως εύκολο να κερδίσεις, εδώ θα βρεις tips όχι μόνο για να ευχαριστήθεις μια παρτίδα μ’ έναν φίλο αλλά για να είσαι εσύ αυτός που θα πει τελικά “ρουά ματ”.

Τρείς είναι οι βασικότερες αρχές όταν κάθομαι να παίξω:

Η οικονομία χρόνου
Αγαπώ τις μάχες όσο κι ο διπλανός μου αλλά δεν θ’ αναλώσω τον χρόνο μου για να πάρω κομμάτια του αντιπάλου. Επειδή μπορώ να φάω έναν πύργο αυτό δεν σημαίνει πως θα τον φάω αν αυτό δεν είναι απαραίτητο για να κάνω ματ. Στόχος μου είναι μόνο και πάντα ο βασιλιάς και πάντα προσπαθώ εύκολα και γρήγορα να τον “ρίξω”.

Η οικονομία κομματιών
Ναι, θα θυσιάσω ένα πιόνι ακόμα και την βασίλισσα αν έχω εξασφαλίσει πως στις επόμενες κινήσεις θα νικήσω την παρτίδα. Αν αυτό δεν είναι σίγουρο, δεν θα χάσω ούτε ίντσα από τις θέσεις μου στην σκακιέρα.

Ο σεβασμός
Όποιος κι αν κάθεται απέναντι μου στην σκακιέρα, έχω σαν δεδομένο ότι δεν θα κάνει λάθος. Αντιθέτως, θεωρώ πως θα καταλάβει τον σκοπό κάθε μου κίνησης κι ότι θα αμυνθεί σωστά. Έτσι, η στρατηγική μου βασίζεται στις δικές μου δυνάμεις κι όχι στην τύχη.
Στο σκάκι η τύχη δεν παίζει ποτέ ρόλο.

Το παιχνίδι

Πριν ξεκινήσω οποιαδήποτε παρτίδα είτε σε τουρνουά είτε στο καφενείο, φροντίζω να έχω φάει καλά, να έχω μαζί μου νερό και να έχω ξεκουραστεί αρκετά. Αν και οι περισσότεροι προτιμούν τα λευκά πιόνια για να έχουν προβάδισμα στις κινήσεις, εγώ προτιμώ τα μαύρα γιατί θέλω να ψυχολογήσω τον αντίπαλο πριν σχεδιάσω τις κινήσεις μου. Από την αρχή μπορείς να καταλάβεις ποιον έχεις απέναντί σου.

Άνοιγμα
Το άνοιγμα είναι η αρχή και η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Στις 6 πρώτες κινήσεις, στόχος σου είναι να κατακτήσεις όσο περισσότερο έδαφος μπορείς πρώτα στο κέντρο και ύστερα στα υπόλοιπα σημεία.
Ένα κλασικό και αποτελεσματικό άνοιγμα είναι αυτό:

Ο αντίπαλος σου αν είναι έμπειρος, θα προσπαθήσει να σ’ εμποδίσει απ΄το να κατακτήσεις έδαφος και πολύ πιθανό να δώσει μια υπολογισμένη μάχη από την αρχή, ανταλλάσσοντας κάποια κομμάτια του με κάποια συγκεκριμένα δικά σου για να σε αποδυναμώσει μακροπρόθεσμα.
Μπορείς να τον αντιμετωπίσεις είτε με άμυνα είτε με επίθεση.

Η άμυνα σου θα είναι ν’ αποφύγεις τις ανταλλαγές εμποδίζοντας τα κομμάτια του να πηγαίνουν σε θέσεις που απειλούν δικά σου κομμάτια, μετακινώντας τα πιόνια σου. Για παράδειγμα, τα ακριανά σου πιόνια στις θέσεις Α6 και Η6 εμποδίζουν τους αξιωματικούς του.

Η επίθεση σου είναι ν’ ανταλλάξεις όχι μόνο τα κομμάτια που εκείνος επιλέγει αλλά και περισσότερα, κρατόντας εσύ τελικά αυτά που σου χρειάζονται για να “κυνηγήσεις” τον βασιλιά του και στερώντας από αυτόν εκείνα που δεν είχε υπολογίσει.

Κάρφωμα
Κάτι που συνηθίζεται κι έχει αποτέλεσμα είναι ο αξιωματικός να “καρφώνει” το άλογο όταν αυτό είναι ανάμεσα από τον βασιλιά σου και τον αξιωματικό του ή την βασίλισσα σου και τον αξιωματικό του. Με τον αξιωματικό σ’ αυτήν την θέση το άλογο δεν μπορεί να κουνηθεί.
Αυτό συνήθως αντιμετωπίζεται, όπως είπα και παραπάνω, μ’ ένα πιόνι στην θέση Α6 ή Η6 που απειλεί τον αξιωματικό και τον κάνει τελικά να υποχωρήσει.

Αν είσαι εσύ αυτός που “καρφώνει”, αντί να υποχωρήσεις το καλύτερο είναι να μετακινήσεις τον αξιωματικό σου προς τα πίσω (για παράδειγμα, Β4-Α5). Αυτό θα τον αναγκάσει να κουνήσει και το άλλο του πιόνι Β3-Β4, αποδυναμώνοντας την άμυνα του και αφήνοντας το άλογο εκτεθειμένο αργότερα.

Η πιο εύκολη λύση και ίσως ανορθόδοξη, είναι απλά με τον αξιωματικό σου να φας το άλογο και να χάσεις κι εσύ τον αξιωματικό σου. Είναι μια τίμια ανταλλαγή που όμως στοιχίζει περισσότερο στον αντίπαλο γιατί θα φέρει το πιόνι του Β2-C3, μπλοκάροντας το πιόνι C2.

Ροκέ
Ροκέ λέμε όταν ο βασιλιάς πάει στο G1 και ο πύργος στο F1 με μία κίνηση. Αυτή είναι η πιο σωστή άμυνα για τον βασιλιά γιατί “κρύβεται” πίσω από το τείχος που δημιουργούν τα πιόνια κι έχει δίπλα του τον πύργο ν’ αμυνθεί κάθε επίθεσης. Όρος για το ροκέ είναι ούτε ο βασιλιάς ούτε ο πύργος να έχουν κάνει προηγουμένως κάποια κίνηση.
Είναι πάντα έξυπνο να κάνεις ροκέ αλλά είναι πάντα πιο έξυπνο να εμποδίσεις το ροκέ του αντιπάλου.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εμποδίσεις αυτήν την κίνηση του. Ο πιο εύκολος είναι από την αρχή να θυσιάσεις τον αξιωματικό (C5-F2) σου για ν’ αναγκάσεις τον βασιλιά του άλλου να κουνηθεί.

Ομολογώ πως αυτή η στρατηγική μπορεί να θεωρηθεί κάπως εκκεντρική γιατί στην ουσία θυσιάζεις ένα σημαντικό κομμάτι και αν ο αντίπαλος σου είναι έμπειρος μπορεί να βρει λύση για να προστατεύσει τον βασιλιά του χωρίς ροκέ και τελικά η θυσία σου να πάει χαμένη. Συνήθως, όμως, οι περισσότεροι παίκτες έχουν ανασφάλεια χωρίς ροκέ. Επίσης, αν αναγκάσεις από την αρχή τον βασιλιά του άλλου όχι μόνο να μετακινηθεί αλλά και να βγει μπροστά απροστάτευτος, έχεις την ευκαιρία να τον κυνηγήσεις ενώ τα δυνατά του κομμάτια (για παράδειγμα η βασίλισσα του) θα βρίσκονται ακόμα στις αρχικές τους θέσεις, κάτι που μπορείς να εκμεταλλευτείς.

Θέλει εξάσκηση και ενός είδους μαεστρία αυτή η μέθοδος αλλά αν νιώσεις σίγουρος, θα σου φέρει την νίκη.

(don’t) Save the Queen
Το πιο ισχυρό κομμάτι της σκακιέρας είναι η βασίλισσα. Στην άμυνα και στην επίθεση, η βασίλισσα κάνει τα πάντα.
Η διαφορά, όμως, αυτού που απλά παίζει σκάκι και του Παίκτη, είναι στο κατά πόσο μπορεί να μπει στη μάχη και να νικήσει χωρίς βασίλισσα.
Υπάρχουν άπειροι συνδυασμοί για να κάνεις ματ με όλα τα κομμάτια της σκακιέρας εξαιρουμένης της βασίλισσας: Με δύο άλογα, δύο πύργους, δύο αξιωματικούς αλλά και ένα πιόνι με ένα αξιωματικό, ένα άλογο κι έναν πύργο. Ακόμη και ο βασιλιάς σε συνδυασμό με ένα κομμάτι σου μπορεί να κάνει ματ.
Αυτό θέλει πρακτική και λίγη μελέτη. Αξίζει, όμως, τον κόπο γιατί αν πετάξεις από πάνω σου την ανάγκη της βασίλισσας, μπορείς να “ζωγραφίσεις” στην επόμενη παρτίδα.
Οι περισσότεροι όταν χάνουν την βασίλισσα τους ακόμη κι αν την ανταλλάξουν με αυτή του αντιπάλου, ψυχολογικά έχουν παραιτηθεί. Αυτό είναι ένα σοβαρό advantage για ‘σένα και μπορείς να το εκμεταλλευτείς.

Στις πρώτες κιόλας κινήσεις μπορείς να επιλέξεις ν’ ανταλλάξεις την βασίλισσα σου με του αντιπάλου. Αυτό είναι εύκολο αν φέρεις έτσι τα πράγματα από την αρχή της παρτίδας έτσι ώστε μεταξύ της δικής σου και της δικής του να μην υπάρχει άλλο πιόνι.

Τότε κατεβάζεις τη δική σου βασίλισσα και παίρνεις τη δική του και φυσικά τη δική σου την τρώει είτε ο βασιλιάς του (έξτρα bonus γιατί έτσι κουνιέται ο βασιλιάς του και δεν μπορεί να κάνει ροκέ).

Με δίχως βασίλισσες από την αρχή της παρτίδας και όντας εσύ εξασκημένος στο να λειτουργείς μάχιμα χωρίς το ισχυρό αυτό κομμάτι, μπορείς να χαλαρώσεις και να παρατηρήσεις τον πανικό του αντιπάλου.

Συνήθως, αυτός που χάνει την βασίλισσα του χωρίς να το έχει επιλέξει, ξεκινάει έναν αγώνα να κατεβάσει το πιόνι του στην άλλη “όχθη” της σκακιέρας για να κάνει καινούργια βασίλισσα. Αυτό τις περισσότερες φορές είναι μάταιο αλλά καλό είναι να το εμποδίσεις για να μην τρέχεις με πύργους και άλογα τελευταία στιγμή πίσω από ένα πιόνι.
Εσένα, θα σε συμβούλευα να μην αναλωθείς στο να κάνεις καινούργια βασίλισσα γιατί όσο το πιόνι σου παίρνει τον μακρύ δρόμο από τη μία άκρη στην άλλη, ο αντίπαλος θα έχει απλωθεί στα κομβικά σημεία και θα σου πάρει την παρτίδα.

Βέβαια, αν ο αντίπαλος σου είναι έμπειρος, ούτε θα ιδρώσει ούτε θα προσπαθήσει να βγάλει νέα βασίλισσα. Εκεί η αναμέτρηση αφορά την εμπειρία και την ικανότητα να χειριστείτε κάθε πιόνι της σκακιέρας σωστά κι αυτό έχει να κάνει αποκλειστικά με τις ώρες προπόνησης και μελέτης του καθενός.

Υπάρχουν πολλά βιβλία με παρτίδες να μελετήσεις αν έχεις τον χρόνο και κυρίως αυτά που έχουν παρτίδες του Paul Morphy και του αγαπημένου μου Bobby Fischer είναι περιουσία για κάθε σκακιστή.
Αν όμως, δεν σε εμπνέει το διάβασμα, μπορείς στο youtube να βρεις ολιγόλεπτα βίντεο με παραδείγματα από κινήσεις ή να κατεβάσεις στο κινητό σου ένα chess app όπου μπορείς να παίζεις online με διάφορους άλλους σκακιστές και να προπονείσαι.
Το σκάκι είναι αυτοπεποίθηση, προπόνηση και μυαλό. Use it or lose it!

Featured image:
Ο εκκεντρικότατος και ευφυέαστος, παγκόσμιος πρωταθλητής και grand maitre, Bobby Fischer (δεξιά) παίζει απέναντι στον επίσης πρωταθλητή και grand maitre Σοβιετικό, Tigran Petrosian στην Αργενιτνή το 1971.

Photo by Express Newspapers/Getty Images