του Χρήστου Ζαμπούνη

Παρακολουθούσα τις προάλλες έναν υποψήφιο βουλευτή –ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε– να νουθετεί έναν υποψήφιο αντιπάλου κόμματος, λέγοντάς του επί λέξει: «Θα σας παρακαλούσα να αποφεύγετε τους χαρακτηρισμούς». Φευ! Είναι ο ίδιος που ολίγα λεπτά ενωρίτερον χαρακτήριζε τη Συμφωνία των Πρεσπών προδοτική και όσους «πούλησαν» τη Μακεδονία προδότες.

Το εν λόγω παράδειγμα είναι ένα από τα πολλά ευτράπελα που ακούστηκαν στην παρατεταμένη προεκλογική περίοδο. Αλλά τι διαφορετικό να περιμένει κανείς από τους πραιτωριανούς, όταν ο ίδιος ο «Καίσαρ», ο πρωθυπουργός δηλαδή, απευθυνόμενος στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, χρησιμοποίησε τον στίχο του Μανόλη Αναγνωστάκη «Δεν έφταιγε αυτός, τόσος ήταν»;

Η χρήσις αποσπασμάτων ποιητικών συλλογών ασφαλώς και αναβαθμίζει την πολιτική αντιπαράθεση, σε πρώτη ανάγνωση, όχι όμως όταν το περιεχόμενό τους είναι τόσο ντροπιαστικό. Καταδεικνύει, ωστόσο, ένα συγκεκριμένο zeitgeist που έχει επικρατήσει στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Είναι η νοοτροπία που επιβάλλει τη ρήση «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», όπου σκοπός είναι η εξουσία και μέσα οτιδήποτε μπορεί να βοηθήσει για να διατηρήσει κάποιος την εν λόγω εξουσία ή, στον αντίποδα, να εξοβελίσει αυτόν που την κατέχει και να πά ρει τη θέση του.

Η παγκοίνως γνωστή έκπτωσις του πολιτικού πολιτισμού έχει, ευτυχώς, και τις εξαιρέσεις της. Τις είδαμε στις δημοτικές εκλογές, όπου οι τρεις υποψήφιοι για τον Δήμο Αθηναίων, ο Κώστας Μπακογιάννης, ο Παύλος Γερουλάνος και ο Νάσος Ηλιόπουλος επέδειξαν ένα σπάνιο ήθος. Τις είδαμε, επίσης, με τις διαγραφές στελεχών του για απρεπείς δηλώσεις, στις οποίες προέβη ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τις είδαμε στην κορυφαία φράση που εξεστόμισε ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Στέλιος Κυμπουρόπουλος, όταν τον ερώτησαν τι έχει να απαντήσει στον υβριστή του Παύλο Πολάκη: «Περασμένα ξεχασμένα». Τις είδαμε, τέλος, στην αυτοκριτική που έκαναν μετριοπαθή στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Φευ! Η μετριοπάθεια ηττήθη κατά κράτος από την πόλωση για ακόμη μία φορά, και γι’ αυτό φταίει σύμπαν το σύστημα, αλλά πρωτίστως όλοι εμείς που επιτρέπουμε να λειτουργεί με αυτόν τον ανήθικο τρόπο. Άλλωστε, την ηθική την ενθυμούμεθα συνήθως όταν αντιπαθούμε κάτι.